Co z tą zaćmą?
Szpital Śląski w Cieszynie szykuje w lutym dla mieszkańców regionu dwie niespodzianki: wykład na temat zaćmy oraz bezpłatne badania profilaktyczne pod kątem tej choroby. Podczas „białych czwartków” – bezpośrednio po badaniu - będzie można zapisać się na zabieg.
Spotkanie Pro salute odbędzie się 19 lutego (wtorek), o godz. 16.00 w szpitalnej sali konferencyjnej. Natomiast z bezpłatnych badań można skorzystać 28 lutego oraz 7 marca br. w godzinach 10.00-14.00 na Oddziale Okulistycznym cieszyńskiego szpitala. Dodatkowo takie badania można także wykonać 27 lutego, w godz. 9.00-16.00 w Centrum Medycznym BESKIDMED w Ustroniu, Pod skarpą 6. Nie jest wymagane skierowanie ani też telefoniczne umawianie się.
Ważne jest nie tylko widzieć, ale i… wiedzieć. Tak przewrotnie zacznę ten tekst. A dlaczego? Bo wierzę , że są takie przypadki gdy wiedza chroni przed utratą widzenia. I zaraz postaram się Państwa do tej tezy przekonać.
Być może dzisiaj jesteś w takim momencie, że niepokoi cię twoje widzenie, pogarsza się stopniowo, nie widać już tak wyraźnie jak kiedyś, pojawiły się mroczki? Być może usłyszałeś już, że to może być zaćma i boisz się co dalej? Czy da się ją wyleczyć? Gdzie? Jak długie są kolejki do jej usunięcia? Słyszałeś w telewizji, że sięgają kilku lat? Słyszałeś gdzieś również, choć nie pamiętasz nawet gdzie, że w czasie zabiegu mogą ci wszczepić chińską soczewkę, a ty tego nie chcesz i nie wiesz jak tego uniknąć.
Wszystkie te pytania, każde jedno z nich, wynikają z lęku i… niewiedzy. Rozwiejmy więc niejasności, a wierzę że poziom lęku spadnie.
Co to jest zaćma?
Zaćma (katarakta) jest chorobą oczu, która wydaje się być w pewnym wieku nieunikniona. Statystyki mówią, że w Polsce choruje na nią ponad 800 tys. osób, a granica wieku jej występowania stale przesuwa się coraz niżej. Chorują coraz młodsi ludzie. Samo rozpoznanie jest dla wielu osób ogromnym stresem i źródłem niepokoju. To zrozumiałe, gdyż w jej przebiegu postępuje pogorszenie widzenia, aż do całkowitego zaniewidzenia włącznie. Jeśli zaćmy nie usunie się w momencie, gdy nie jest bardzo nasilona, to jej obecność powoduje znaczne pogorszenie jakości życia.
Zaćma jest chorobą, która rozwija się w soczewce oka. Jest postępującym, nasilającym się zmętnieniem wynikającym ze zmiany struktury tworzących soczewkę białek. Białka przechodzą z form rozpuszczalnych, i co za tym idzie przeźroczystych, w nierozpuszczalne. Podobny proces zachodzi w gotującym się białku kurzym, które staje się nieprzejrzyste. Zwróćmy uwagę, że przez ścięte białko jajka nie sposób wyraźnie widzieć.
Zaćmę leczy się z powodzeniem operacyjnie, a sam zabieg w niewielkim odsetku obarczony jest ryzykiem niepowodzeń. Metody chirurgiczne w zaćmie przez ostatnie dziesięciolecia ulegały ciągłemu udoskonaleniu. Używane są coraz to lepsze sposoby usuwania zmętnień soczewki za pomocą fakoemulsyfikatora. Niebywały rozwój objął również wszczepiane w trakcie zabiegu, a niezbędne dla widzenia, soczewki wewnątrzgałkowe. W chwili obecnej soczewki takie nie tylko zapewniają skupienie promieni światła wpadających do oka, ale także korygują przedoperacyjną wadę wzroku, krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm. Soczewki wyposażone są w filtry UV a niektóre z nich, tak zwane „żółte” w dodatkowy filtr światła niebieskiego zabezpieczający siatkówkę oka pacjenta przed szkodliwym promieniowaniem.
Zmiany w refundowanych zabiegach usunięcia zaćmy
Jeszcze kilka lat temu kolejki do usunięcia zaćmy sięgały w Polsce kilku lat. Był to czas ogromnego i narastającego stresu dla osób, którym stopniowo pogarszało się widzenie, a co za tym idzie komfort życia. Działania ekip rządzących w ostatnich latach, a także wprowadzenie ustawy transgranicznej przyniosły jednak ogromne zmiany. Część pacjentów zdecydowała się na usunięcie zaćmy poza granicami Polski, z częściową refundacją zabiegu przez NFZ. Do dziś mamy w Europie takie możliwości. Ponadto, co przyniosło znacznie większe skutki, Narodowy Fundusz Zdrowia zasilił finansowo polskie ośrodki okulistyczne, pozwalając na wykonanie większej ilości procedur i co za tym idzie skrócenie kolejek. Kolejne rewolucyjne pomysły wprowadzone w lipcu 2018r dotyczyły zasad kwalifikacji do zabiegów operacyjnych dotyczące upośledzenia widzenia pacjentów do mniej niż 60%. Od tego momentu osoby z niewielkim ubytkiem wzroku nie mogły już znaleźć się w kolejce niejako „na zapas”. Zmniejszono również wycenę zabiegu, która poskutkowała jeszcze większą ilością wykonywanych przez ośrodki operacji. Od stycznia 2019 roku zalecono również przeprowadzanie zabiegów w trybie jednodniowym, eliminując w ten sposób bariery w ilości łóżek na oddziale.
Jaką więc sytuację mamy dzisiaj ?
Na Śląsku Cieszyńskim i Podbeskidziu nie ma długich kolejek do operacji zaćmy! Sięgają one najwyżej kilku tygodni- miesięcy. W przypadku stanów wymagających pilności zabiegu, a wskazania takie zdecydowanie rozszerzono w ostatnich wskazaniach NFZ, pacjent może być operowany praktycznie z dnia na dzień, z tygodnia na tydzień. Możliwości w zastosowaniu soczewek wewnątrzgałkowych również są szersze, NFZ finansuje nie tylko zwykłe soczewki ale i te korygujące astygmatyzm przedoperacyjny.
Co wydaje się być ważne przy wyborze miejsca, gdzie zdecydujemy się usunąć zaćmę? Jestem przekonana, że najważniejsza jest kompleksowa, wielospecjalistyczna opieka nad pacjentem. Najważniejsze, to trzeba mieć świadomość, że chorzy mogą wymagać dalszego leczenia okulistycznego, najlepiej więc kontynuować leczenie w placówce, w której zabieg był wykonany. Zdarza się, że pacjent wymaga zapewnienia całodobowej opieki pooperacyjnej, są również tacy pacjenci, którzy chorują na inne jeszcze choroby oczu, mają np. zmiany w siatkówce, wymagają badań dodatkowych czy przeprowadzenia witrektomii. Są też tacy, których stan ogólny wymaga konsultacji wykonanej przez innych specjalistów. Taką właśnie opiekę zapewnia Oddział Okulistyczny Szpitala Śląskiego w Cieszynie.
dr n.med. Agata Plech
